AI staat wereld­wijd steeds hoger op de agenda, waarbij tools zoals ChatGPT brede aandacht krijgen voor hun mogelijk­heden in tal van industrieën. Te midden van deze toename van de vraag naar AI-toepas­singen neemt de druk op datacen­ters, en daarmee de druk op de natuur­lijke omgeving, eveneens fors toe. 

“Elk commando dat aan ChatGPT wordt gegeven, vereist het equiva­lent van een slokje water. Twintig taken staan hierbij gelijk aan een halve liter water”, zegt Billy Durie, Global Sector Head for Data Centers bij Aggreko. Er was in 2023 op tal van plaatsen in de wereld sprake van water­schaarste en de omvang van dit probleem alleen maar blijft groeien, vertelt Durie in een inter­view. Hij wijst erop dat er oplos­singen bestaan waarmee datacen­ters hun water­ver­bruik kunnen terug­dringen, zelfs als de activi­teiten steeds complexer worden en datacen­ters steeds inten­siever worden belast. 

“Artifi­cial Intel­li­gence bestaat al jaren, maar de recente intrede in het reguliere gebruik heeft de vraag naar datacen­ter­ca­pa­ci­teit enorm doen toenemen. De positieve toepas­singen ervan zijn ontel­baar, maar het is belang­rijk om te onder­kennen dat het gebruik van AI ook een zeer reële fysieke impact heeft. Met steeds inten­sie­vere werkzaam­heden gaat het water­ver­bruik omhoog, zodat voor voldoende koeling kan worden gezorgd. Dit valt echter samen met steeds meer gevallen van aanzien­lijke droogte in Europa.”

“AI biedt een fantas­ti­sche groei­mo­ge­lijk­heid voor de sector, maar het is van het grootste belang dat dit op een duurzame manier gebeurt, anders dragen we bij aan een mondiale water­crisis. Nieuwe koeltech­no­lo­gieën kunnen datacen­ters helpen om aan de vraag van derge­lijke opera­ties te voldoen. Tegelij­ker­tijd helpen deze nieuwe koeltech­no­lo­gieën om het water­ver­bruik van datacen­ters terug te dringen.” 

Durie doelt hier op gesloten koelsys­temen, waarbij een koelma­chine de primaire koelo­p­los­sing vormt. Water­ge­koelde lucht wordt gedis­tri­bu­eerd via een koelcir­cuit dat bestaat uit een compressor, een verdamper, een expan­sie­klep, een condensor en meerdere Computer Room Air Handlers (CRAH’s), die gekoelde lucht aan de racks leveren. Van hieruit wordt de uitge­stoten warme lucht naar een warmte­wis­se­laar geleid en opnieuw gekoeld, voordat deze wordt gerecir­cu­leerd. Cruciaal is dat deze methode weinig tot geen water­ver­lies oplevert, omdat het systeem een vast volume water gebruikt dat recirculeert. 

Durie: “Tot nu toe draaide het in datacen­ters om de Power Usage Effec­ti­ve­ness – ofwel PUE. Nu datacen­ters echter steeds dorstiger worden en water minder beschik­baar is, moet ook rekening worden gehouden met de effec­ti­vi­teit van het water­ge­bruik (WUE). Gesloten ofwel closed-loop koelsys­temen kunnen een uitste­kende WUE-waarde behalen, omdat ze met gebruik van een vast water­vo­lume kunnen functi­o­neren. Een open loop-systeem daaren­tegen bestaat uit een water­ge­koelde koelma­chine met een koeltoren en een constante toevoer van water. Met als gevolg: verdam­ping, drift en spuien.”