De Neder­landse datacen­ter­sector bevindt zich op een keerpunt. Na jaren van exponen­tiële groei, gevolgd door ruimte­lijke beper­kingen en politieke terug­hou­dend­heid, kijkt de branche nu vooruit naar een nieuw tijdperk van gecon­tro­leerde, duurzame expansie. Dat blijkt uit het rapport ‘State of the Dutch Data Centers 2025’, een uitgave van de Dutch Data Center Associ­a­tion (DDA) en Pb7 Research.

Van digitale snelweg tot politieke rem

De periode 2015 – 2019 kenmerkte zich als ‘de groeij­aren’, waarin Neder­land zich ontwik­kelde tot digitale toegangs­poort van Europa. Met name de regio Amsterdam groeide uit tot een van de vier grootste datacen­ter­hubs van Europa (FLAP), mede dankzij uitste­kende connec­ti­vi­teit, beleids­steun en een gunstig vestigingsklimaat.

Die groei leidde echter ook tot frictie. Tussen 2020 en 2024 liep de sector tegen ruimte­lijke en energe­ti­sche grenzen aan. Bouwstops in Amsterdam en Haarlem­mer­meer, zorgen over energie­ver­bruik en een overbe­last stroomnet zorgden ervoor dat uitbrei­dings­plannen werden stilge­legd of verplaatst. Deson­danks bleef de vraag naar digitale diensten alleen maar toenemen, zeker tijdens en na de coronapandemie.

2025 en verder: van stagnatie naar selectieve groei

Inmid­dels verschuift de focus van beper­king naar regie. De Neder­landse overheid erkent het strate­gi­sche belang van digitale infra­struc­tuur in het licht van AI, data-soeve­rei­ni­teit en econo­mi­sche weerbaar­heid. Nieuwe beleids­lijnen maken groei mogelijk, mits deze duurzaam, planmatig en maatschap­pe­lijk verant­woord gebeurt. Denk aan verplichte warmte­te­rug­win­ning, aanslui­ting op warmte­netten en stren­gere PUE-eisen (Power Usage Effectiveness).

Vooral colocatie-datacen­ters — multi-tenant facili­teiten die diensten aanbieden aan meerdere klanten — spelen hierbij een sleutelrol. Deze markt groeide naar 924 MW in 2024, met een verwachte inves­te­ring van meer dan 1,4 miljard euro in 2025. Enter­prise-datacen­ters nemen in belang af, terwijl hypers­ca­lers (zoals Google en Micro­soft) hun groei richten op geselec­teerde regio’s met ruimte, stroom en draagvlak.

AI als aanjager van nieuwe datacenterinfrastructuur

Een van de belang­rijkste trends in de sector is de opkomst van genera­tieve AI. Deze techno­logie vraagt om aanzien­lijk hogere reken­ca­pa­ci­teit en bijbe­ho­rende koeling. AI-training en ‑inference worden inmid­dels in toene­mende mate onder­ge­bracht in coloca­tie­centra, al blijft het aandeel AI-racks voorlopig nog beperkt tot 1 à 2% van het totaal.

Voor datacen­ter­ma­na­gers betekent dit dat de huidige infra­struc­tuur niet meer toerei­kend is. De toekomst ligt in high-density racks, liquid cooling en betere energie- en warmtema­na­ge­ment. 17% van de colocatie-exploi­tanten werkt al met direct vloei­stof­koe­ling (DLC); andere technieken zoals immersie­koe­ling en micro­grids zijn in ontwikkeling.

Duurzaamheid: van verplichting naar voordeel

Duurzaam­heid is niet langer een bijzaak, maar een kernvoor­waarde. De sector laat vooruit­gang zien: het gemid­delde PUE-cijfer ligt in 2025 op 1,25, en 99,9% van de datacen­ters heeft een groen energie­con­tract. Nieuwe facili­teiten worden bij opleve­ring al ontworpen met PUE ≤ 1,30. Toch is het streven naar 100% hernieuw­bare energie op alle momenten van de dag nog niet behaald — 81% verwacht dit pas rond 2030 te realiseren.

Warmte­te­rug­win­ning wint aan terrein. Meer dan 60% van de exploi­tanten is technisch in staat om restwarmte te leveren, en meer dan de helft inves­teert daadwer­ke­lijk in projecten. Voorbeelden zoals Groningen en Eindhoven tonen aan dat restwarmte uit datacen­ters succesvol ingezet kan worden voor stads­ver­war­ming en industriële toepassingen.

Energie en netcongestie: zoeken naar flexibiliteit

Netcon­gestie blijft een grote rem op groei. Vrijwel alle provin­cies kampen met een overbe­last elektri­ci­teitsnet, waardoor nieuwe aanslui­tingen moeilijk te reali­seren zijn. De sector zoekt daarom naar alter­na­tieven, zoals dynamisch energie­be­heer, batte­rij­op­slag en het terug­le­veren van stroom via back-upsys­temen. Ook worden voorstellen gedaan om af te stappen van dubbele A/B‑feed-aanslui­tingen waar dit mogelijk is.

ACM (Autori­teit Consu­ment & Markt) werkt aan regel­ge­ving die voorrang geeft aan infra­struc­tuur die het net ontlast. Datacen­ters profi­leren zich daarmee steeds meer als onder­deel van de oplos­sing, in plaats van als last voor het energiesysteem.

Regionale spreiding en maatschappelijke integratie

De groei verplaatst zich naar regio’s buiten de MRA, zoals Groningen, Noord-Brabant en Zuid-Holland. Deze gebieden bieden niet alleen ruimte en toegang tot duurzame energie, maar ook mogelijk­heden voor maatschap­pe­lijke inbed­ding. Regio­nale spelers zoals Previder en Eurofiber benadrukken het belang van lokale samen­wer­kingen, circu­laire koelsys­temen en het trainen van nieuw personeel.

De werkge­le­gen­heid in de sector groeit van 5.900 FTE in 2024 naar een verwachte 7.710 in 2030. Diver­si­teit en samen­wer­king met onder­wijs­in­stel­lingen worden steeds belang­rijker om deze groei mogelijk te maken.

Voor IT-managers en datacen­ter­pro­fes­si­o­nals is de boodschap helder: duurzame groei vraagt om visie, samen­wer­king en innovatie. De opkomst van AI, het belang van datasoe­ve­rei­ni­teit en de druk op het energienet maken van datacen­ter­stra­tegie een strate­gi­sche compo­nent van elke digitale organisatie.