Na eerdere succes­volle bijeen­kom­sten in Denemarken en Neder­land heeft ook het recente Nextcloud Enter­prise Day in Parijs laten zien dat digitale soeve­rei­ni­teit in Europa geen abstract beleids­doel meer is, maar zich vertaalt naar groot­scha­lige imple­men­ta­ties in de praktijk. De Franse editie van het evene­ment maakte duide­lijk dat Europese organi­sa­ties, en met name overheden en onder­wijs­in­stel­lingen, in toene­mende mate concrete stappen zetten om hun digitale infra­struc­tuur onder eigen regie te brengen.

Tijdens het evene­ment in Parijs deelden Franse Nextcloud-klanten hun ervaringen met imple­men­ta­ties van soeve­reine digitale werkplekken op zeer grote schaal. Daarbij ging het niet om pilots of beperkte experi­menten, maar om uitrol­pro­jecten met zes cijfers aan gebrui­kers, varië­rend van minis­te­ries en steden tot onder­wijs­in­stel­lingen op natio­naal niveau. Die omvang onder­streept dat soeve­reine IT-oplos­singen inmid­dels volwassen zijn en functi­o­neren in complexe enterprise-omgevingen.

Groeiende belangstelling

De groei­ende belang­stel­ling voor digitale soeve­rei­ni­teit in Frank­rijk past in een bredere Europese context. De discussie over afhan­ke­lijk­heid van niet-Europese techno­lo­gie­be­drijven, juridi­sche risico’s en geopo­li­tieke onzeker­heden speelt in veel landen. De Franse presi­dent Emmanuel Macron benadrukte onlangs nog dat Europa werk moet maken van eigen innova­tie­kracht, sterke databe­scher­ming en eerlijke markt­ver­hou­dingen. Die oproep krijgt nu steeds vaker een concrete verta­ling in techno­lo­gi­sche keuzes binnen publieke en semipu­blieke organisaties.

Tijdens de opening van het evene­ment in Parijs zette Nextcloud-oprichter en CEO Frank Karlit­schek de toon door te stellen dat Europese waarden niet onder­han­del­baar zijn en dat het vermin­deren van strate­gi­sche afhan­ke­lijk­heden noodza­ke­lijk is om digitale soeve­rei­ni­teit te beschermen. Die boodschap vond weerklank bij de circa tweehon­derd deelne­mers uit de publieke sector, het bedrijfs­leven en het onder­wijs. De opkomst lag bijna dubbel zo hoog als een jaar eerder, wat wijst op een snel groei­ende interesse.

Hoog tempo

De presen­ta­ties maakten duide­lijk dat Frank­rijk in hoog tempo kiest voor soeve­reine digitale werkplekken. Imple­men­ta­ties lopen uiteen van duizenden tot miljoenen gebrui­kers, verspreid over scholen, univer­si­teiten, gemeenten en minis­te­ries. Een terug­ke­rend onder­werp tijdens de sessies was de vraag hoe organi­sa­ties migreren van bestaande omgevingen van Ameri­kaanse techno­lo­gie­be­drijven naar een Europese, open source gebaseerde infra­struc­tuur. Daarbij ging het niet alleen om techniek, maar ook om organi­sa­tie­ver­an­de­ring en gebruikersacceptatie.

Verschil­lende grote Franse organi­sa­ties gaven een inkijk in hun aanpak. Zo presen­teerde het minis­terie van Energie­tran­sitie de integratie van Nextcloud en Colla­bora binnen een soeve­reine samen­wer­kings­suite voor vijftig­dui­zend gebrui­kers. Volgens het minis­terie biedt deze opzet voordelen op het gebied van inter­o­pe­ra­bi­li­teit, bevei­li­ging en controle over data, terwijl samen­wer­king tussen medewer­kers wordt versterkt.

Regionale projecten

Ook op regio­naal niveau zijn groot­scha­lige stappen gezet. In de regio Île-de-France is Nextcloud uitge­rold als samen­wer­kings­plat­form voor meer dan een half miljoen leerlingen en docenten. De oplos­sing is geïnte­greerd met het bestaande onder­wijs­plat­form en verbindt scholen, onder­wijs­pro­fes­si­o­nals en admini­stra­tief perso­neel binnen één bevei­ligde omgeving. Volgens betrokken partijen laat dit project zien dat digitale soeve­rei­ni­teit ook in complexe ecosys­temen haalbaar is.

In Lyon vormt Nextcloud het hart van de soeve­reine cloudom­ge­ving van de stad en de metro­pool­regio. De oplos­sing wordt gehost in regio­nale datacen­ters en is inmid­dels in gebruik bij duizenden medewer­kers van meerdere lokale overheden. De keuze voor een lokaal gehoste, open source oplos­sing is volgens de betrokken organi­sa­ties ingegeven door de wens om onafhan­ke­lijk te zijn van grote inter­na­ti­o­nale techno­lo­gie­be­drijven en te voldoen aan Europese privacywetgeving.

Grote implementaties

Een van de grootste imple­men­ta­ties komt van het Franse minis­terie van Onder­wijs, waar inmid­dels meer dan driehon­derd­dui­zend medewer­kers dagelijks met Nextcloud werken. Het uitein­de­lijke doel is een uitrol naar circa 1,2 miljoen gebrui­kers. In Parijs werd toege­licht hoe deze imple­men­tatie gefaseerd wordt uitge­voerd en welke rol open source speelt bij het behouden van kennis en autonomie binnen het onderwijs.

Naast de praktijk­ver­halen was er veel aandacht voor randvoor­waarden zoals change manage­ment en gebrui­kers­ac­cep­tatie. De belang­rijkste les die tijdens het evene­ment werd gedeeld, is dat de intro­ductie van soeve­reine techno­logie succesvol kan zijn wanneer gebrui­kers actief worden meege­nomen in het proces. Met de juiste begelei­ding blijken overstappen en nieuwe werkwijzen goed te landen binnen grote organisaties.

Het programma besteedde daarnaast aandacht aan inter­o­pe­ra­bi­li­teit en migratie. Verschil­lende techno­lo­gie­part­ners lieten zien hoe bestaande e‑mail‑, opslag- en samen­wer­kingsom­ge­vingen kunnen worden gekop­peld of overgezet, zodat organi­sa­ties niet in één keer hoeven te breken met bestaande systemen. Daarmee wordt duide­lijk dat digitale soeve­rei­ni­teit niet per definitie betekent dat alles opnieuw moet worden opgebouwd.

Nieuwe samenwerkingen

Tijdens het evene­ment werden ook nieuwe samen­wer­kingen aange­kon­digd die het Franse ecosys­teem rond soeve­reine IT verder versterken. Zo tekende Nextcloud een strate­gisch partner­schap met Smile Group, een Europese speci­a­list in open source integratie. Eerder werd al bekend dat cloud­pro­vider Leviia zijn samen­wer­king met Nextcloud heeft uitge­breid, gericht op groot­scha­lige alter­na­tieven voor Micro­soft 365 die volledig in Frank­rijk worden gehost.

De afslui­tende keynote ging in op digitale weerbaar­heid en Europese initi­a­tieven zoals EuroStack, waarbij openheid en samen­wer­king worden gepre­sen­teerd als strate­gi­sche pijlers voor digitale autonomie. De centrale boodschap was dat Europa de techno­logie in huis heeft, maar dat tempo en daadkracht nu doorslag­ge­vend zijn.

Na Denemarken en Neder­land laat ook Frank­rijk zien dat digitale soeve­rei­ni­teit in Europa een volgende fase is ingegaan. Waar het debat jaren­lang vooral beleids­matig werd gevoerd, maken groot­scha­lige imple­men­ta­ties nu zicht­baar dat Europese alter­na­tieven daadwer­ke­lijk functi­o­neren op natio­naal en regio­naal niveau. Het Parijse evene­ment beves­tigt daarmee dat digitale soeve­rei­ni­teit niet langer toekomst­mu­ziek is, maar een reali­teit die steeds meer Europese organi­sa­ties actief vormgeven.